وقتی حتی تسهیلات مسکن هم پاسخگوی نیاز متقاضیان نیست
سهم وام مسکن از کل وام های اعطا شده توسط بانک افت چشمگیری داشته و این اتفاق در کنار گران شدن واحد های مسکونی سبب شده تسهیلات مسکن پاسخگوی نیاز متقاضیان اصلی نباشد.
بر اساس گزارشات منتشر شده طی روز های اخیر، بازار مسکن با وجود جهش قیمت ها و کاهش حجم معاملات در حال تجربه یک رکود تورمی است.
به رغم این که جهش قیمت ها در بازار هایی همچون سکه و ارز را مسبب این امر می دانند و بر این باورند مهم ترین عاملی که نوسانات اخیر بازار مسکن را رقم زده، تورمی بی سابقه را به ارمغان آورده و به کاهش قدرت خریداران منتهی گردیده، التهاب در دو بازار مذکور است، با این حال آن چه سبب شده بازار مسکن در این رکود بماند و مدت ها در چنین گردابی بلاتکلیف باشد، عدم ارتقای نظام بانکی در شرایط کنونی است که دلیلش بی تردید بی برنامگی دولت بوده است.
انارکی از مشکلات اعطای تسهیلات از طریق صندوق پس انداز مسکن یکم می گوید
مدیرعامل بانک عامل بخش مسکن، ابوالقاسم رحیمی انارکی، ضمن تأکید بر این که در بخش اعطای تسهیلات مسکن از طریق اوراق بهادار با مشکلی مواجه نیستیم و با وجود صندوق سپرده ممتاز تأمین اعتبار مورد نیاز برای این نوع تسهیلات با مشکلی همراه نیست افزود: بانک مرکزی این اجازه را به بانک ملی هم داده تا از این طریق، تسهیلات مسکن در اختیار متقاضیان قرار دهد. به گفته انارکی اعطای تسهیلات از طریق صندوق پس انداز مسکن یکم اما به حیث تأمین اعتبارات با مشکلاتی دست به گریبان است.
حجم وام مسکن از کل وام های پرداختی بانک تنها 8.4 درصد است
به رغم این که تنها بانک عامل مسکن نیست که از طریق اوراق بهادار تسهیلات مسکن در اختیار متقاضیان قرار می دهد و بانک ملی نیز به سهم خود در این مسیر گام بر می دارد با این حال، میزان تسهیلات ارائه شده از سوی بانک مسکن هرگز به گونه ای نیست که بازار مسکن را از رکود خارج کند و یا برای ایجاد تحول بر بازار مسکن بتوان روی آن حساب ویژه باز کرد.
از کل تسهیلات پرداخت شده توسط بانک، تنها 8.4 درصد آن متعلق به بخش مسکن است. قبل از آن که بازار مسکن رکودی ممتد را تجربه کند و در سال های 90 و 91 این رقم 15 درصد بوده است که کاهش حجم تسهیلات مسکن از کل تسهیلات پرداختی بانک ها را تأیید می کند.
عدم تقویت وام مسکن توجیه پذیر نیست
مدتی بود بانک ها برای اجتناب از افزایش تسهیلات مسکن دلایلی همچون گران بودن قیمت تمام شده پول را بهانه می کردند و از بالا بودن نرخ سود وام های پرداختی می گفتند. حدود یکسال است که از کاهش نرخ سود می گذرد و همزمان با کم ارزش شدن پول ملی، هزینه تمام شده پول نیز روندی نزولی در پیش گرفته است اما کماکان حجم تسهیلات پرداختی در حوزه مسکن و تعداد بانک های عامل در حوزه پرداخت این نوع تسهیلات تغییری نکرده و اندک محسوب می گردد. از طرفی با توجه به نوسانات اتفاق افتاده در حوزه مسکن و جهش قیمت هایی که رخ داده هیچ بهانه ای برای عدم افزایش تسهیلات مسکن و اجتناب از طولانی نمودن مدت زمان بازپرداخت وام مسکن پذیرفتنی نخواهد بود.
وقتی تسهیلات احداث مسکن از تسهیلات ساخت مسکن مهم تر می شود
به گفته مشاور وزیر راه و شهرسازی، محمد هاشم بت شکن، عوامل و فاکتور های متعددی میزان خرید و فروش ملک را تحت تأثیر قرار می دهند و بر میزان واحد های مسکونی احداث شده اثرگذارند. برخی از این فاکتور ها به عقیده بت شکن عبارت اند از: میزان رشد نرخ مسکن، میزان تورم عمومی، میزان رشد اقتصادی، فعالیت بانک ها در حوزه اعطای وام های مسکن، اتفاقاتی چون برجام، میزان سود سپرده و نرخ سود وام های پرداختی بانک ها.
مشاور وزیر راه و شهرسازی خاطر نشان کرد: در شرایط کنونی ارائه تسهیلات در حوزه ساخت مسکن از وام های خرید مسکن نتیجه بخش تر خواهد بود. بت شکن تصریح نمود: در حال حاضر بهترین نرخ سود مربوط به تسهیلات پرداختی از طریق صندوق پس انداز مسکن یکم می باشد با این حال آن زمان که نرخ سود این نوع وام بانکی را در بافت های فرسوده و دیگر بافت ها به ترتیب به 6 درصد و 8 درصد کاهش دادند استقبال گرمی از سوی متقاضیان مشاهده نشد.
تعداد دریافت کنندگان وام مسکن ثابت مانده اند
بت شکن برای اثبات ادعایش از ارقام و اعداد کمک گرفت و این طور گفت: به طور میانگین روزانه 800 الی 900 نفر در صندوق پس انداز مسکن یکم سپرده گذاری می کنند که این رقم با آن چه قبل از کاهش نرخ سود تسهیلات گزارش شده تفاوتی نکرده است. بت شکن توضیحاتی در خصوص عوامل اثرگذار بر این اتفاق ارائه نمود و این طور گفت: اعمال برخی محدودیت ها سبب دلسردی متقاضیان شده است که از جمله آن ها می توان قید الزام عباراتی همچون “خانه اولی های خواهان تهیه آپارتمان در بافت های ناکارآمد” را نام برد. بت شکن افزود: با این حال پای فاکتور های مهم تری هم در میان است. وی تصریح کرد: جهش قیمت مسکن در 9 ماه اخیر 25 تا 27 درصد گزارش شده است که نقش به سزایی در کم شدن قدرت خرید متقاضیان واقعی مسکن داشته و این امر سبب شده تسهیلات پرداختی پاسخگو نیاز متقاضیان نباشد به همین خاطر بسیاری از آن ها دریافت وام مسکن را کنار گذاشته اند.
چرا حجم و تعداد تسهیلات مسکن افزایش نمی یابد؟
یکی از اعضای هیأت مدیره بانک عامل بخش مسکن، محمدعلی دهقان دهنوی، در خصوص کاهش میزان وام مسکن از کل تسهیلات پرداختی بانک ها توضیحاتی ارائه نمود و این طور گفت: این که بانک عامل چه میزان وام در اختیار متقاضیان قرار می دهد وابسته به این است که چه مقدار از وام های پرداختی را در قالب اقساط از دریافت کنندگان اخذ نماید و این که نرخ وام های پرداختی چه میزان باشد نیز بر اساس میزان سود سپرده ها تعیین می گردد. به گفته دهقان دهنوی در یک سال اخیر، اتفاق خاصی در حوزه وصول اقسام وام های پرداختی صورت نگرفته از این رو میزان تسهیلات و تعداد آن ها همچون گذشته ادامه دارد و با تغییری همراه نشده است.
وی افزود کاهش نرخ سود سپرده در شرایط کنونی ممکن نیست چرا که در شهریور ماه سال 96، سپرده ها تمدید یکساله شدند و از سوی دیگر در زمستان سال گذشته اوراق 20 درصدی به اجبار ارائه گردیدند از این رو کاهش نرخ سود در حال حاضر شدنی نیست.
محمدعلی دهقان دهنوی با تأکید بر این که میزان نرخ سود تسهیلات بانک عامل بخش مسکن، حداقل مقدار ممکن است تصریح کرد: با توجه به این که معوقات این بانک در مقایسه با دیگر بانک ها کمتر است تنها می توان میزان سود تسهیلات را در همین حد نگه داشت و کاهش چنین سودی در عمل، شدنی نیست.