تحریم بر بازار مسکن هم اثر می گذارد
مسکن به عنوان یکی از بازار های اقصادی شناخته می شود، به عنوان بازاری که بر اقتصاد کشور اثر می گذارد و البته تحت تأثیر تحریم هاست. این که می گویند بازار تحت تأثیر تحریم است به این معنا نیست که مستقیم از تحریم تأثیر می پذیرد بلکه تحریم ها بر قیمت ارز و قیمت نهاده های ساختمانی اثر می گذارند که این عامل سبب می شود، قیمت مسکن نیز روندی صعودی یا نزولی در پیش بگیرد. علاوه بر این همزمان با تحریم ها جو روانی در تمام بازار ها حاکم می شود و به تبع این جو روانی، قیمت در تمام بازار ها از جمله مسکن گران می گردد.
در یک بازه 5 ساله مسکن رکود بدی را تجربه کرد ضمن این که از سال 92 تا سال 95 شاهد کاهش قیمت مسکن در کشور بودیم. درست از پاییز سال 96، همزمان با خبرساز شدن خروج آمریکا از برجام و با توجه به انتظارات مردم از گرانی ها و بحرانی های پیش رو، قیمت مسکن با شیبی تند، رشد قیمت ها را تجربه کرد و بی مهابا افزایش یافت تا جایی که در شهریور ماه سال جاری به نسبت شهریور سال گذشته رشد 70 درصدی را شاهد بود که عددی بسیار بالاست و به خوبی نشان می دهد، شرایط بیش از آن چیزی که فکر می کنیم بحرانی است.
این اتفاقات درحالی رخ می دهند که دولت پیش بینی کرده بود مسکن رکود 5 ساله را ترک کند و با رشد قیمت همراه نباشد. اوایل سال 96 با پرداخت تسهیلات مسکن، شرایط رنگ بهبود به خود گرفت و تقاضا و عرضه واحد های مسکونی تعادل را تجربه کردند. زمانی که سال 95 به نیمه هایش رسید، تقاضا برای واحد های مسکونی افزایش یافت و درست همزمان با نزدیک شدن به زمان انتخابات در سال 96، به روند صعودی اش ادامه داد. اما با فرارسیدن پاییز سال 96، گویی ورق برگشت و رشد قیمت مسکن نمود پیدا کرد. برخی کارشناسان رشد قیمت را این طور توجیه کردند که این رشد به دنبال رکود 5 ساله بوده و آن را کاملا طبیعی خواندند. این کارشناسان ادعا کردند رشد قیمت دلار بر قیمت مسکن بی اثر است چرا که بیشتر مصالح ساختمانی درون کشور تولید می شوند حال آن که تفسیرشان کاملا اشتباه بود و قیمت مسکن بی مهابا اوج گرفت و هنوز که هنوز است از ارزان شدن خبری نیست.
همزمان با گران شدن دلار، مسکن نیز گران شد
رشد قیمت مسکن از پاییز 96 کلید خورد هرچند میزان رشد قیمت 2 تا 3 درصد گزارش می شد که آنچنان رقم خیره کننده و بالایی نبود. زمانی که به دی و بهمن رسیدیم، رشد قیمت ها بیشتر احساس شدند، به طوری که در بهمن ماه رشد قیمت را 5 درصد گزارش کردند. روند صعودی قیمت ها ادامه دار بود و آنچه به عنوان تغییرات نقطه ای قیمت مسکن در زمستان سال 96 در مقایسه با برهه زمانی مشابه در سال 95 ثبت شده، 20 درصد بوده است. این درحالی است که قبل از رسیدن به زمستان، این رقم حداقل 5 و حداکثر 30 درصد گزارش شده بود. ارقام منتشر شده رشد 24 درصدی قیمت را در اسفندماه سال 96 نشان می دهند که در آن برهه قیمت هر متر واحد مسکونی 5 میلیون و 600 هزار تومان بوده است.
به گفته کارشناسان همه ساله بازار مسکن، در فروردین ماه و اردیبهشت ماه، رکود را تجربه می کند که دلیلش به تغییرات قیمت و تعطیلات نوروز بر می گردد. اما فروردین ماه امسال با اعلام امریکا از عدم تمایل به ماندن در برجام و انتظار برای گرانی های پیش رو و رشد نرخ دلار، قیمت مسکن باز هم بیش از پیش گران شد و اوج گرفت. رشد قیمت های گزارش شده برای فروردین ماه و اردیبهشت ماه سال جاری در مقایسه با همین برهه زمانی در سال 96 به ترتیب 29.5 درصد و 32 درصد بوده است. این رشد قیمت آن هم در ماه های نخست سال جدید به گفته بسیاری از کارشناسان بی سابقه بوده است.
رشد قیمت در سال 97 تنها به همین دو ماه محدود نمی شود و رفته رفته همزمان با گران شدن ارز، قیمت مسکن نیز روندی صعودی در پیش گرفت و گران تر گردید. در این میان آن ها که همیشه ادعا می کردند با گران شدن ارز، مسکن گران نخواهد شد رشد قیمت ها را چنین توجیه کردند: نوسان قیمت در بازار های مختلف، رشد نهاده های ساختمانی و افزایش قیمت تمام شده مسکن را به همراه داشته که سبب شده قیمت مسکن بی مهابا رشد را تجربه کند. وزیر راه و شهرسازی پس از این که در هجدهمین همایش سیاست های توسعه مسکن حضور پیدا کرد این طور گفت: بازار مسکن بازار مستقلی نیست و همزمان با تغییر در اقتصاد کلان، مسکن نیز تغییر قیمت را کاملا محسوس تجربه می کند. آخوندی تصریح نمود: در شرایطی که قیمت ها لحظه ای تغییر می کنند و حتی نمی توان قیمت هفته آینده را برآورد کرد چگونه می توان آینده بازار مسکن را به سهولت پیش بینی کرد و به یک نتیجه گیری کلی رسید؟ وی اظهار داشت: آن چه کاملا بدیهی است تأثیر تحریم ها بر رشد قیمت مسکن می باشد که البته این بازار به صورت غیرمستقیم از تحریم ها تأثیر می پذیرد با این حال با وجود تحریم ها قیمت مسکن روند صعودی را تجربه خواهد کرد.
از سوی دیگر، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی اذعان نمود: آن چه بر قیمت مسکن این چنین اثرگذار بوده عوامل خارجی است، عواملی که در خارج از بخش مسکن قرار دارند. به گفته حامد مظاهریان همزمان با ایجاد تغییر در بازار های اقتصادی و اقتصاد کلان، رشد قیمت در تمام بازار ها نمود پیدا کرده که از جمله آن ها می توان مسکن را نام برد.
این روز ها با کم شدن ارزش پول ملی تمام مردم درصدد ارزش دارایی هایشان هستند و سعی می کنند یکی از بازار های اقتصادی را برای سرمایه گذاری انتخاب کنند. هیچ وقت مسکن از دید مردم تنها یک کالای ضروری و صرفا محلی برای زندگی نبوده و در این میان برخی افراد ترجیح می دهند مسکن را برای سرمایه گذاری انتخاب کنند. با اوج گرفتن قیمت مسکن، بسیاری از متقاضیان مصرفی تمایلشان را برای خرید واحد های مسکونی از دست دادند و در این میان تنها سرمایه گذاران و سوداگران بودند که در این بازار باقی ماندند و به خرید و فروش ها ادامه دادند. ادامه دار شدن رشد قیمت مسکن، سبب شد حجم معاملات روندی نزولی در پیش بگیرد و کاهش 33 درصدی را تجربه کند. مهم ترین عاملی که سبب شد متقاضیان مصرفی نسبت به خرید مسکن دلسرد شوند و این بازار را رها سازند، افت قدرت خرید مسکن و کاهش قدرت خرید تسهیلات مسکن بوده است. در سوی دیگر سازندگانی حضور دارند که ساخت واحد های مسکونی را به کلی کنار گذاشته اند چرا که ادعا می کنند نهاده های ساختمانی و مصالح مورد نیاز به قدری گران شده اند که ساخت مسکن با مشکلات و چالش های زیادی همراه شده است. این سازندگان بر این باورند با گران شدن قیمت تمام شده مسکن، هم ممکن است خریدار مایل به خرید نباشد و هم این که فروشنده نمی تواند آن را بی تفاوت به شرایط فعلی بازار مسکن بفروشد. بنابراین آنچه کاملا بدیهی است این است که در شرایط کنونی نه کسی مایل است خانه بخرد و نه کسی تمایل دارد ملکش را بفروشد. سرمایه داران اما بازار هایی چون سکه و ارز را برای سرمایه گذاری مناسب تر می دانند چرا که حداقل می دانند در بازه های کوتاه تری به سود خواهند رسید. این درحالی است که با سرمایه گذاری در بازار مسکن، باید مدت های بیشتری صبر کرد تا بتوان سود را تجربه کرد از این رو بیشتر افراد دارایی هایشان را وارد بازار سکه و ارز می کنند.