چرا بازار مسکن قفل شد؟
خرید مسکن در تهران طی ماه گذشته به شکل کم‌سابقه و تا نزدیک کف ماهانه معاملات – به اندازه حجم معاملات در ماه نیمه‌تعطیل فروردین- افت کرد. «فروش کمتر از ۶ هزار واحد مسکونی» در تهران در آبان آن هم در بازاری که سابقه معاملات ماهانه ۸ تا ۹ هزار آپارتمان طی رکود دوره قبل را دارد، به‌عنوان یک اتفاق قابل‌تامل، زیر ذره‌‌بین کارشناسان اقتصاد مسکن قرار گرفته است.
پایین‌ترین مبادلات ملکی در شهر تهران در شرایطی رقم خورده که تورم ماهانه ملکی هر چند با شیب کمتر از قبل اما با نرخی بیشتر از نرخ تورم عمومی ادامه دارد. ماه گذشته متوسط قیمت مسکن در این شهر ۶ درصد ظرف یک ماه افزایش پیدا کرد. ماه قبل‌تر نیز تورم ماهانه مسکن ۶ درصد گزارش شده بود اما در شهریور، این نرخ، شیب ۹ درصد را ثبت کرده بود. در حال حاضر به اندازه کمتر از نصف سال گذشته، واحد مسکونی در تهران خرید و فروشمی‌شود. کارشناسان اقتصاد مسکن وضعیت موجود بازار املاک پایتخت را به «قفل معاملات خرید» تعبیر می‌کنند و معتقدند: این تعداد معامله ملکی در یک ماه بیانگر بن‌بست بازار و سلب امکان خرید برای اکثریت تقاضای موثر است. در این باره حسین عبده‌تبریزی، صاحب‌نظر ارشد اقتصادی در حوزه مسکن به «دنیای‌اقتصاد» اعلام کرد: سطح فعلی قیمت فروش واحدهای مسکونی در غالب مناطق تهران به‌خصوص در مناطق متوسط شهر برای ۸۰ درصد از متقاضیان مصرفی و زوج‌های جوان، غیرقابل پذیرش شده است و خانوارهای متقاضی خرید مسکن امکان خرید خانه با چنین قیمت‌هایی را ندارند. اما در مقابل، گروهی از فروشنده‌ها تصور می‌کنند باز هم می‌توانند قیمت فروش را افزایش دهند.
عبده‌تبریزی با اشاره به متوسط قیمت هر مترمربع آپارتمان در مناطق مختلف شهر تهران و توان مالی متقاضیان مسکن، می‌گوید: در منطقه‌ای همچون منطقه ۵ پایتخت که طبق آمارهای رسمی، بیشترین سهم منطقه‌ای از خرید و فروش واحدمسکونی در شهر تهران را دارد، فایل‌های با قیمت کل نزدیک به یک میلیارد تومان جایگزین فایل‌های با قیمت کمتر شده است این در حالی است که عمده زوج‌های متقاضی مسکن و اقشار متوسط، با فرض اینکه به تسهیلات خرید نیز مجهز باشند، کل بودجه خرید خانه را حول و حوش مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان آماده کرده‌اند. این فاصله شدید بین قدرت و توان مالی متقاضیان مسکن از یک سو و سطح قیمت پیشنهادی فروش آپارتمان از سوی دیگر باعث ریزش حجم معاملات ملک شده است. حسین عبده‌تبریزی با اشاره به اینکه طی ماه‌های اخیر سمت عرضه در بازار معاملات ملک، مبنای قیمت‌گذاری آپارتمان‌های فروشی خود را تغییرات افزایشی نرخ ارز قرار داده بود، معتقد است: نبود خریدار برای قیمت‌های فعلی به معنی آن است که این سطح قیمتی در مناطقی از شهر قابل‌دوام نیست؛ بنابراین احتمال اینکه قیمت‌های اسمی در ماه‌های آینده کاهش یابد یا بازار برای مدتی وارد دوره ثبات قیمت اسمی (کاهش قیمت واقعی) شود، زیاد است.