پایگاه تخصصی حوزه زمین و مسکن

براساس این قانون که در جلسه علنی ۵ آذر ۹۹ مجلس تصویب شد و ۲۶ آذر به تأیید شورای نگهبان رسید، هر واحد مسکونی واقع در کلیه شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان کشور، در هر سال مالیاتی در مجموع بیش از ۱۲۰ روز ساکن یا کاربر نداشته باشد، به عنوان خانه خالی شناسایی شده و به ازای هر ماه بیش از زمان مذکور، بدون لحاظ معافیت‌های مندرج در این قانون، ماهانه مشمول مالیاتی بر مبنای مالیات بر درآمد اجاره به شرح ضرایب سال اول معادل ۶ برابر مالیات متعلقه، سال دوم معادل ۱۲ برابر مالیات متعلقه و سال سوم به بعد معادل ۱۸ برابر مالیات متعلقه می‌شود.

همچنین واحدهای نوساز پس از ۱۲ ماه و در طرح‌های انبوه‌سازی پس از ۱۸ ماه از زمان صدور گواهی اتمام عملیات ساختمانی، مشمول مالیات مذکور می‌شوند.

مطابق این قانون، وزارت راه و شهرسازی موظف است با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، یک ماه قبل از اتمام مهلت‌های مذکور، اخطار لازم را به مالک واحد مسکونی یا به کدپستی محل آن ارسال کند.

همچنین ضرایب مالیاتی فوق برای کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی از جمله افرادی که دارای بیش از پنج خانه خالی در هر سال مالیاتی باشند، نسبت به کل واحدها دو برابر ضرایب مذکور اعمال می‌شود.

مطابق این قانون، مالکان واحدهای مسکونی تمام مناطق کشور اعم از شهری و روستایی موظف هستند اطلاعات املاک خود را با تعیین نوع بهره‌برداری، حداکثر دو ماه پس از انتشار دستورالعمل نحوه ثبت اطلاعات که توسط وزارت راه و شهرسازی تدوین و ابلاغ می‌شود، در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت کنند. همچنین مالیات مورد اشاره تا زمانی که تعداد واحد مسکونی موجود در شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت به استناد مرکز آمار ایران به ۱٫۲۵ برابر تعداد خانوارهای ساکن در این شهرها برسد، قابل اجرا است.

معاون حقوقی و فنی سازمان امور مالیاتی در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره آماده بودن زیرساخت‌های مورد نیاز برای شناسایی واحدهای خالی از سکنه گفت: براساس قانون متولی تأمین زیرساخت‌های مورد نیاز و آماده کردن سامانه وزارت راه و شهرسازی است.

محمود علیزاده افزود: براساس قانون سه ماه پس از ابلاغ قانون آیین‌نامه‌ای برای چگونگی کارکرد و ثبت اطلاعات مالکان کشور در دولت به تصویب می‌رسد که پس از آن تمام مالکان خانه باید نسبت به ثبت اطلاعات دراین سامانه اقدام کنند.

وی با اشاره به اینکه سازمان امورمالیاتی برمبنای اطلاعات و تحلیل محتوای سامانه اقدام به مالیات ستانی می‌کند، توضیح داد: سازمان مالیاتی بر مبنای خروجی سامانه املاک و اسکان و محرز شدن خالی بودن یک واحد مسکونی مالیات دریافت می‌کند.

معاون سازمان مالیاتی با بیان اینکه این سازمان مکانیزم‌های مورد نیاز برای دریافت مالیات را آماده کرده و به محض آماده شدن سامانه آن را اجرا می‌کند، اظهار کرد: با توجه به قانون مصوب مجلس که برای شناسایی یک واحد مسکونی به عنوان خالی باید حداقل ۱۲۰ روز از خالی بودن آن بگذرد، بنابراین دریافت مالیات خانه‌های خالی از سال آینده آغاز خواهد شد.

وی توضیح داد: اگر از امروز یک واحد مسکونی خالی باشد تا پایان سال ۳ ماه از خالی بودن آن می‌گذرد و این درحالی است که به موجب قانون باید ۱۲۰ روز از خالی بودن آن بگذرد. بدین ترتیب برای محرز شدن خالی بودن واحدهای مسکونی از ابتدای سال آینده تا تیرماه این سال باید واحد خالی بماند.

این مقام مسئول همچنین درباره اینکه واحدهای خالی از چه زمانی مشمول این قانون می‌شود، گفت: این قانون عطف به‌ماسبق نمی‌شود و همان‌گونه که اشاره شد سه ماه پس از ابلاغ و آماده شدن سامانه برای ثبت اطلاعات شناسایی واحدهای خالی آغاز می‌شود.

براساس جدول ۵ لایحه بودجه ۱۴۰۰، ۷۰۷ میلیارد تومان برای مالیات خانه‌های لوکس و ۲۰۰ میلیارد تومان برای خانه‌های خالی درآمد مالیاتی پیش‌بینی شده است. علیزاده درباره این اعداد و ارقام گفت: این ارقام پیش‌بینی است، چرا که هدف اصلی قانونگذار افزایش عرضه مسکن چه فروش و اجاره بوده است و انتظار درآمدزایی ندارد.

وی ادامه داد: با توجه به ضمانت اجرایی و جرایم سنگینی که در این قانون پیش‌بینی شده، انتظار این است که تعداد واحدهای خالی از سکنه در سال آینده به میزان زیادی کاهش یابد. برهمین اساس باید دید که مالکان واحدهای خالی آیا همچنان حاضرند که با وجود مالیات ۶ تا ۱۸ برابری مالیات متعلقه واحد خود را خالی نگه‌دارند؟

معاون سازمان امورمالیاتی همچنین درباره نحوه محاسبه مالیات خانه‌های خالی اظهار کرد: به موجب مواد ۵۲ و ۵۳ قانون مالیات‌های مستقیم که نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اجاره را تعیین می‌کند، تعیین مالیات بر مبنای عرف مکان و منطقه یا مکانیزم‌های محاسباتی ارزش معاملاتی هر واحد مسکونی صورت می‌گیرد.

وی اضافه کرد: طبق این مواد واحدهای مسکونی زیر ۱۵۰ متر مربع اجاره داده شده در تهران و مراکز استان‌ها و زیر ۲۰۰ متر در سایر شهرها از مالیات اجاره معاف است، ولی اگر همین واحدها مشمول خانه‌های خالی شود دیگر این معافیت‌ها مشمول آن نمی‌شود و میزان اجاره واحد مبنای تعیین مالیات قرار می‌گیرد. به گفته وی، به هر میزانی که مالیات بر اجاره تعیین شود برای خانه‌های خالی این عدد در سال نخست ۶ برابر، در سال دوم ۱۲ برابر و در سال سوم به بعد ۱۸ برابر خواهد شد.

براساس اطلاعات منتشر شده، واحدهای مسکونی واقع در کلیه شهرهای زیر یکصد هزار نفر جمعیت و روستاهای کشور که هر یک از اطلاعات مربوط به مالکیت یا اقامت آنها در سامانه املاک و اسکان کشور ثبت نشده باشد مشمول جریمه‌‏ای معادل ۲۰ درصد مالیات سال اول این قانون و واحدهای مسکونی واقع در شهرهای بالای یکصد هزار نفر جمعیت که اطلاعات آنها ثبت نشده باشد، در حکم خانه خالی این قانون محسوب می‌شوند. مالکان واحدهای مسکونی مکلفند اقامت اعلام ‌شده توسط خود یا بهره‌برداران واحد مسکونی در سامانه مذکور را تأیید کنند؛ در غیر این‌صورت، مشمول مالیات موضوع این قانون می‌شوند. در صورت عدم اعلام بهره‌بردار یا ساکن، مالک می‌تواند با ارائه اسناد مثبته از شمول این مالیات خارج شود. در صورت احراز تخلف مالک به نحوی که منجر به عدم تشخیص یا تشخیص غلط خانه خالی شود، مالک علاوه بر پرداخت مالیات این قانون، مشمول جریمه‌ای معادل مالیات متعلقه می‌شود.

کلیه اشخاص مشمول موضوع این ماده مکلفند حداکثر ظرف یک‌ ماه پس از هرگونه تغییر در محل اقامت یا خرید و فروش واحد تحت تملک خود، اطلاعات جدید را در سامانه املاک و اسکان کشور ثبت کنند، در غیر این ‌صورت به ازای هر ماه تأخیر، واحد مسکونی جدید، مشمول جریمه‌ای معادل مالیات سال اول این قانون می‌شود.

بر مبنای آیین‌نامه‌هایی که دو ماه دیگر نهایی خواهد شد، گزارشگری مردمی یا همان سوت‌زنی برای شناسایی خانه‌های خالی مشمول تشویق می‌شود. رقم این تشویقی حداکثر۵ درصد مالیات متعلقه آن واحد مسکونی پیش‌بینی شده است.