تورم ۱۱۱ درصدی در بازار مسکن
تازه‌ترین گزارش مرکز آمار از متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران نشان می‌دهد که قیمت هر مترمربع خانه در تهران در بازه‌ای بین 4 تا 158 میلیون تومان در نوسان است. این بازه بین 60 درصد تا 6220 درصد حداقل حقوق دو و نیم میلیون تومانی یک کارگر است.گزارش مرکز آمار که مربوط به تحولات بازار مسکن در پاییز است، نشان می‌دهد خانه‌دار شدن تا چه اندازه می‌تواند دور از دسترس باشد. اما آنچه که در این گزارش وجود دارد نه تنها خرید خانه که تشدید فاصله و شکاف طبقاتی در پایتخت را به تصویر می‌کشد که پیش‌بینی افزایش تورم در ماه‌های آتی می‌تواند به آن دامن بزند. با استناد به آمارها خرید خانه در ارزان‌ترین مناطق تهران(مناطق 18 و 20) 400 تا 600 میلیون تومان(در متراژهای پایین) و در گران‌ترین محله نیز 15 میلیارد و 800 میلیون تومان خواهد بود. نکته‌ای که در گزارش این نهاد آماری وجود دارد، بالا بودن قیمت هر مترمربع خانه کلنگی از میانگین قیمت واحدهای مسکونی است.
تاخت و تاز کلنگی‌ها
بر اساس گزارش مرکز آمار متوسط قیمت هر مترمربع خانه کلنگی در تهران به 41 میلیون و 273 هزار تومان رسیده که نسبت به تابستان و پاییز سال 98 به ترتیب افزایشی 18.6 درصد و 120.3 درصد داشته است. خانه‌های کلنگی در پایتخت در بازه 6 میلیون و 606 هزار تومان تا 155 میلیون و 669 هزار تومان معامله شدند. با گشتی در سایت‌های خرید و فروش خانه می‌توان دریافت قیمت خانه کلنگی در برخی مناطق تهران بسیار بالاتر از حداکثری است که مرکز آمار اعلام کرده و حتی بیشتر از آپارتمان‌های نوساز در همان محله‌هاست. به عنوان مثال 300 متر زمین کلنگی در نیاوران 65 میلیارد تومان قیمت دارد و خانه کلنگی 25 سال ساخت 500 متری در مهماندوست نیز متری 185 میلیون است، قیمت این خانه نیز 95 میلیارد تومان می‌شود. اما هر متر خانه‌ای کلنگی در امیرآباد 120 میلیون تومان به فروش می‌رسد که با متراژ 360 متری حدود 42.2 میلیارد تومان می‌شود. جهش قیمتی این نوع خانه‌ها از پاییز سال گذشته تا سال جاری باعث شده که مشتری‌های خاصی نیز داشته باشد هر چند اغلب خریدارانشان، بساز بفروش‌هایی هستند که برای ساخت آپارتمان‌های چند طبقه به سراغ زمین و خانه‌های کلنگی می‌روند اما برخی افراد نیز به دلیل آسایش و راحتی زندگی در خانه، آنها را انتخاب می‌کنند. طی تابستان تا پاییز سال جاری همچنین پاییز 98 تا پاییز 99 تعداد معامله واحدهای کلنگی به ترتیب حدود 50 و 29.4 درصد کاهش یافته است.
متوسط قیمت واحدهای مسکونی 1012 درصد بیشتر از حداقل حقوق
با استناد به بخش دیگری از گزارش مرکز آمار متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی با میانگین متراژ 87 متر و عمر بنای 12 سال 28 میلیون و 760 هزار تومان است. قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در پاییز سال جاری نسبت به تابستان 99 و پاییز 98 به ترتیب 19.1 و 111.4 درصد افزایش داشته است. این در حالی است که معاملات در پاییز نسبت به تابستان 45.6 و نسبت به پاییز نیز 8 درصد کم شده است. هر چند یکی از دلایل کاهش معاملات در پاییز اتمام فصل جابه‌جایی عنوان شده اما تضعیف قدرت خرید و جهش بیش از 110 درصدی قیمت‌ها نیز بر این امر بی‌تاثیر نیست.
خانه برای شهروندان گران است
در همین حال موسسه فیندر با بررسی اطلاعات مسکن در 99 کشور جهان تا نیمه فوریه سال جاری، متوسط قیمت یک آپارتمان دو خوابه در مرکز شهر درکشور را 100 هزار پوند تخمین زد. با توجه به اینکه قیمت هر پوند تا لحظه نگارش این گزارش(روز یکشنبه ساعت 17) 35 هزار و 697 تومان بوده، متوسط قیمت خانه مورد بررسی در این گزارش 3 میلیارد و 569 میلیون تومان است. این در حالی است که قیمت همان آپارتمان در کشورهای همسایه و اطراف ایران مانند روسیه، عربستان و ترکیه به ترتیب دو میلیارد و 30میلیون تومان، یک میلیارد و 610 میلیون تومان و یک میلیارد و 400 میلیون تومان است. از سوی دیگر تولید ناخالص داخلی عربستان، ترکیه و روسیه در 2019 به ترتیب 793 میلیارد دلار، 761.4 میلیارد دلار و 1700 میلیارد دلار اعلام شده است. این در حالی است که تولید ناخالص داخلی ایران در همان سال 440 میلیارد دلار برآورد شد. مقایسه آمارهای مربوط به قیمت خانه در مرکز شهر همچنین تولید ناخالص داخلی نشان می‌دهد که هر فرد ایرانی با دستمزد فعلی و نرخ پس‌اندازی به اندازه یک سوم درآمد سالانه 54 میلیون تومانی ایرانی‌ها در سال 98، 198 سال طول می‌کشد تا خانه مدنظر موسسه فیندر را خریداری کند
اجاره هر متر حداقل 4 هزار و 377 تومان
در بخش اجاره یک متر زیربنای مسکونی، قیمت هر مترمربع واحد مسکونی برای اجاره حداقل 4 هزار و 377 تومان و حداکثر نیز 580 هزار و 375 تومان برآورد شده است. بدین معنا که برای اجاره یک واحد 100 متری در ارزان‌ترین محله تهران با فرض ودیعه ثابت باید 437 هزار و 700 تومان پرداخت کرد؛ 17.5 درصد حداقل حقوق یک کارگر. از سوی دیگر برای اجاره 100 متر خانه در گران‌ترین محله با فرض ودیعه منطقی به 5 میلیون و 813 هزار تومان اجاره ماهانه نیاز است. با وجود اینکه حداکثر اجاره هر متر واحد مسکونی به 580 هزار تومان رسیده اما نسبت به تابستان کاهشی 3 درصدی داشته است. هر چند دلیل این امر عدم جابه‌جایی افراد در فصل پاییز است. اما نکته نگران‌کننده در گزارش مرکز آمار، افزایش 4.8 و 62.3 درصدی معاملات اجاره به ترتیب نسبت به تابستان 99 و پاییز 98 است. این امر نشان می‌دهد که افراد تا چه میزان به اجاره‌نشینی روی آورده‌اند و توان خرید خانه پس از نوسانات ارزی و تضعیف قدرت خرید از آنها سلب شده است. متوسط اجاره هر مترمربع واحد مسکونی در تهران و البته در فصل پاییز 62 هزار و 218 تومان اعلام شده است.